Hier vind jij als behandelaar of onderzoeker informatie over onze lopende onderzoeken en resultaten van onderzoeken die wij binnen Parnassia Groep in samenwerking met vele andere instellingen doen op het gebied van persoonlijkheidsstoornissen.
Binnen de algemene bevolking voldoet 14% aan de criteria voor een persoonlijkheidsstoornis, terwijl dat in psychiatrische instellingen oploopt tot maar liefst de helft. De lijdensdruk is zeer hoog, niet alleen voor de persoon zelf, maar ook voor hun naasten. Dit wordt deels versterkt door stigmatisering. Kernsymptomen van persoonlijkheidsstoornissen zijn een negatief zelfbeeld, moeite met emotieregulatie en problemen in het contact met anderen die op heel verschillende manieren tot uiting kunnen komen. Maar voor alle persoonlijkheidsstoornissen geldt dat mensen vaak vele ingrijpende gebeurtenissen hebben meegemaakt, meestal al op jonge leeftijd.
Tijdens het EMDR-congres van de Vereniging EMDR Nederland presenteerde Simon Hofman de veelbelovende resultaten van het TEMPO-onderzoek. In deze grootschalige RCT zagen we dat het behandelen van ingrijpende herinneringen – ook niet-A-criterium trauma – met EMDR leidde tot een sterke afname van zowel PTSS- als persoonlijkheidsstoornisklachten, zónder crisissituaties of uitval.
Op 10 april 2025 presenteerden Simon Hofman, Laurian Hafkemeijer, Sarah Rhuggenaath, Anne Spigt en Ad de Jongh de nieuwste inzichten over EMDR-therapie bij persoonlijkheidsstoornissen tijdens het voorjaarscongres van de NVvP. Onder leiding van dagvoorzitter prof. Karin Slotema deelden zij de resultaten van het TEMPO-onderzoek en ervaringen van cliënten. Nieuw in het programma was een bijdrage van Anne Spigt, die vertelde over de ervaringen met een zesdaagse intensieve traumagerichte behandeling voor persoonlijkheidsstoornissen bij PSYTREC.
Op dinsdag 1 april 2025 vond een drukbezocht Wetenschappelijk Middagprogramma plaats, georganiseerd door de Opleiding Psychiatrie Regio Haaglanden. Meer dan 100 collega’s waren aanwezig om de nieuwste inzichten te horen over het gebruik van EMDR-therapie bij de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen.
De behandeling van eerste keus is psychotherapie. Ondanks verschillende evidence-based interventies kampen veel mensen met lange wachtlijsten en een beperkte verbetering. Bovendien weten we te weinig over de optimale behandelduur en welke aanpak voor wie optimaal is.
Met onze studies willen wij de behandeling van mensen met persoonlijkheidsstoornissen effectiever maken, de toegankelijkheid voor behandeling vergroten en zorg op maat bieden. Dit doen we door onderzoek naar het effect van EMDR en onderzoek naar schematherapie met een kortere duur. Binnen deze studies gaan we op zoek naar voorspellende factoren, wie profiteert van welke behandeling? Ook onderzoeken wij interventies voor specifieke symptomen zoals hallucinaties, bijvoorbeeld het horen van stemmen zonder externe oorzaak, en last van middelenmisbruik.
Karin Slotema, psychiater, bijzonder hoogleraar persoonlijkheidsstoornissen
Erasmus Universiteit Rotterdam en initiatiefnemer voor dit Kennisnetwerk
We hebben kennis en expertise op onderstaande gebieden.
Mensen met een persoonlijkheidsstoornis kunnen veel klachten en uitdagingen in hun dagelijks leven ervaren, bijvoorbeeld op het gebied van werk en relaties. Helaas worden zij soms geconfronteerd met vooroordelen, zoals het idee dat ze moeilijk zouden zijn of niet geholpen kunnen worden. Deze vooroordelen (stigma) kunnen echter een goede behandeling en kwaliteit van leven in de weg staan. Het is daarom belangrijk om te onderzoeken waar dit stigma vandaan komt en hoe we het kunnen verminderen.
Gevoelige onderwerpen zoals suïcidaliteit zijn lastig bespreekbaar, terwijl de lijdensdruk hoog is. Het is belangrijk om open te communiceren over suïcidaliteit en zelfbeschadigend gedrag en passende ondersteuning te bieden. Tevens is het goed mogelijk om verslaving en persoonlijkheidsstoornis gelijktijdig effectief te behandelen. Ons onderzoek richt zich erop om suïcidaliteit en zelfbeschadigend gedrag beter te begrijpen en behandeling voor verslaving en persoonlijkheidsstoornis te onderzoeken.
Er bestaan meerdere evidence-based behandelingen voor persoonlijkheidsstoornissen. Echter, de toegang tot deze behandeling wordt belemmerd door o.a. lange wachtlijsten en ongeveer de helft van de mensen merkt onvoldoende verbetering. We weten te weinig over wat een optimale behandelduur is en wat werkt voor wie. Daarom doen we onderzoek naar de kortdurende groepsschematherapie, en kijken we of EMDR ook de ernst van persoonlijkheidsstoornissen kan verminderen.
Mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis ervaren vaak psychotische klachten, zoals hallucinaties, die vaak niet besproken worden door schaamte of onwetendheid van behandelaars. Ons onderzoek richt zich op het vergroten van kennis over hallucinaties en het verbeteren van de behandeling. Psychotische symptomen, zoals stemmen horen, kunnen vroegtijdig herkend en effectief behandeld worden om de impact te verminderen.
