Hallucinaties bij Persoonlijkheidsstoornissen

Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis kunnen soms psychotische symptomen ervaren, zoals het horen van stemmen, het zien van dingen die er niet zijn, of het voelen van aanrakingen zonder dat deze er daadwerkelijk zijn. Deze 'psychotische verschijnselen' kunnen veel leed veroorzaken. Ondanks de aanzienlijke impact die deze klachten hebben op het dagelijks leven van het individu, blijven ze vaak onderbelicht in gesprekken over borderline persoonlijkheidsstoornis, of tijdens de behandeling. Daarom is het essentieel onderzoek uit te voeren naar het bestaan van deze klachten, en de behandeling ervan. Inmiddels hebben wij een aantal onderzoeken gedaan om deze klachten beter in kaart te krijgen. Deze onderzoeken, met toelichting, zie je hieronder. Ook zijn we bezig met onderzoek naar mogelijke behandeling voor deze klachten, met name cognitieve gedragstherapie en hersenstimulatie. 

Stemmen bij een borderline persoonlijkheidsstoornis vergelijkbaar met schizofrenie

Dit onderzoek laat zien dat mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis lang en vaak stemmen horen, wat stress veroorzaakt. De ervaringen van stemmen zijn vergelijkbaar met die van mensen met schizofrenie. Het is belangrijk om stemmen horen serieus te nemen en de juiste diagnose en behandeling te krijgen.

Verwijzing

Slotema, C. W., Daalman, K., Blom, J. D., Diederen, K. M., Hoek, H. W., & Sommer, I. E. C. (2012). Auditory verbal hallucinations in patients with borderline personality disorder are similar to those in schizophrenia. Psychological medicine, 42(9), 1873-1878. https://doi.org/10.1017/S0033291712000165

Meer eenzaamheid bij hallucinaties bij een borderline persoonlijkheidsstoornis

De ernst van de hallucinaties hangt samen met hogere scores voor depressie, angst, eenzaamheid en schizotypie. Hoe ernstiger de hallucinaties, hoe groter de eenzaamheid en schizotypie. Hallucinaties bij mensen met borderline gaan vaak hand in hand met deze andere symptomen. Het is belangrijk om zowel hallucinaties als emotionele problemen serieus te nemen in de behandeling.

Verwijzing

Slotema, C. W., Bayrak, H., Linszen, M. M., Deen, M., & Sommer, I. E. C. (2019). Hallucinations in patients with borderline personality disorder: characteristics, severity, and relationship with schizotypy and loneliness. Acta Psychiatrica Scandinavica, 139(5), 434-442. https://doi.org/10.1111/acps.13012

Antipsychotica bij auditieve verbale hallucinaties bij een borderline persoonlijkheidsstoornis

In een systematisch review naar behandeling van auditieve verbale hallucinaties bij een borderline persoonlijkheidsstoornis vonden wij dat behandeling met antipsychotica effectief lijkt  in het verminderen van de (ernst van de) stemmen. Het is belangrijk om stemmen horen serieus te nemen en verder onderzoek is nodig om betere behandelingen te ontwikkelen.

Verwijzing

Slotema, C. W., Blom, J. D., Niemantsverdriet, M. B., & Sommer, I. E. (2018). Auditory verbal hallucinations in borderline personality disorder and the efficacy of antipsychotics: a systematic review. Frontiers in psychiatry, 9, 347. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2018.00347

Review: Seksuele hallucinaties

In deze systematische review, vatten we samen wat er bekend is over seksuele hallucinaties, en hun prevalentie, oorzaak, gevolgen en behandelingen.

Verwijzing

Blom, J. D., Van Veen, R. J., Van Rooijen, E. H., & Slotema, C. W. (2024). The Diagnostic Spectrum of Sexual Hallucinations. Harvard Review of Psychiatry, 32(1), 1-14. https://doi.org/10.1097/HRP.0000000000000388 

Prevalentie en ernst,  comorbiditeit hallucinaties bij een borderline persoonlijkheidsstoornis

Ongeveer 43% van de mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis ervaart hallucinaties. Auditieve hallucinaties zijn vaak beledigend en ongemakkelijk. Er blijkt een verband tussen hallucinaties, delusies, ongebruikelijke gedachten en andere psychiatrische stoornissen, zoals PTSS. Het is belangrijk om PTSS en hallucinaties te behandelen bij mensen met borderline.

Verwijzing

Niemantsverdriet, M. B, Slotema, C. W., Blom, J. D., Franken, I. H., Hoek, H. W., Sommer, I. E., & Van Der Gaag, M. (2017). Hallucinations in borderline personality disorder: Prevalence, characteristics and associations with comorbid symptoms and disorders. Scientific reports, 7(1), 1-8.  https://doi.org/10.1038/s41598-017-13108-6

Problemen in verwerken auditieve informatie bij een borderline persoonlijkheidsstoornis en AVH 

Mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis en auditieve hallucinaties (AVH) hebben meer moeite met het filteren van geluiden dan gezonde mensen. Dit op basis van onderzoek met behulp van de event related potential P50. 

Verwijzing

Niemantsverdriet, M. B., Slotema, C. W., van der Veen, F. M., Van Der Gaag, M., Sommer, I. E., Deen, M., & Franken, I. H. (2019). Sensory processing deficiencies in patients with borderline personality disorder who experience auditory verbal hallucinations. Psychiatry Research, 281, 112545. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2019.112545

Negatieve overtuigingen over auditieve verbale hallucinaties bij een borderline persoonlijkheidsstoornis

Mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis die stemmen horen beschouwen de stemmen meestal als gemeen, machtig en hoger in rang dan zijzelf. Deze overtuigingen kunnen worden veranderd met cognitieve gedragstherapie, wat nuttig kan zijn in de behandeling van stemmen, naast en zonder medicatie.

Verwijzing

Slotema, C. W., Blom, J. D., Deen, M., Niemantsverdriet, M. B., Van Der Gaag, M., Hoek, H. W., & Sommer, I. E. (2017). Negative beliefs about voices in patients with borderline personality disorder are associated with distress: a plea for cognitive-behavioural therapy?. Psychopathology, 50(4), 255-261. https://doi.org/10.1159/000477669     

Hallucinaties persisteren bij de borderline persoonlijkheidsstoornis

Zowel hallucinaties als wanen blijven over tijd stabiel. Deelnemers met aanhoudende hallucinaties hebben vaker andere psychiatrische stoornissen, ervaren meer stress en ondervinden grotere invloed op hun dagelijks leven. Wanen en hallucinaties zijn vaak aanhoudend of onderbroken en kunnen veel stress veroorzaken. Het is belangrijk om deze symptomen serieus te nemen en passende behandeling te bieden.

Verwijzing

Niemantsverdriet, M. B., van Veen, R. J., Slotema, C. W., Franken, I. H., Verbraak, M. J., Deen, M., & van der Gaag, M. (2022). Characteristics and stability of hallucinations and delusions in patients with borderline personality disorder. Comprehensive psychiatry, 113, 152290. https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2021.152290

Comorbiditeit bij hallucinaties bij een borderline persoonlijkheidsstoornis

Ongeveer 38% van de vrouwen met borderline persoonlijkheidsstoornis heeft ook een psychotische stoornis. Deze mensen ervaren vaak een slechtere prognose en hebben meer comorbide stoornissen. Psychotische symptomen beïnvloeden de behandeling, waardoor extra zorg en ondersteuning nodig zijn. Het is belangrijk om zowel de borderline persoonlijkheidsstoornis als eventuele psychotische symptomen goed te diagnosticeren en te behandelen.

Verwijzing

Slotema, C. W., Blom, J. D., Niemantsverdriet, M. B., Deen, M., & Sommer, I. E. (2018). Comorbid diagnosis of psychotic disorders in borderline personality disorder: Prevalence and influence on outcome. Frontiers in Psychiatry, 9, 84.  https://doi.org/10.3389/fpsyt.2018.00084 

Toename suïcidaliteit bij aanwezigheid van auditieve verbale hallucinaties bij een borderline persoonlijkheidsstoornis

Stemmen horen is geassocieerd met een hoger risico op suïcidale gedachten, pogingen en ziekenhuisopnames. Mensen die stemmen horen, hadden vaker suïcidale plannen en meer ziekenhuisopnames in de maand voor het onderzoek. Het is belangrijk dat mensen met borderline en stemmen de juiste behandeling en aandacht krijgen, gezien het verhoogde risico op ernstige problemen.

Verwijzing

Slotema, C. W., Niemantsverdriet, M. B. A., Blom, J. D., Van Der Gaag, M., Hoek, H. W., & Sommer, I. E. C. (2017). Suicidality and hospitalisation in patients with borderline personality disorder who experience auditory verbal hallucinations. European psychiatry, 41(1), 47-52. https://doi.org/10.1016/j.eurpsy.2016.10.003